Uwagi i komentarz do programu zrównoważonego ograniczania niskiej emisji

Uwagi i komentarz

do złożonego przez Fundację na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju – Człowiek – Środowisko – Ekonomia w ramach konsultacji społecznych programu zrównoważonego ograniczana niskiej emisji.

Fundacja na Rzecz Zrównoważonego Rozwoju – Człowiek – Środowisko – Ekonomia reprezentując środowiska naukowe zajmujące się badaniem urządzeń na paliwa stałe oraz wykonawców z branży energetyki obywatelskiej, zajmujących się budową nowoczesnych urządzeń grzewczych, zaproponowała w miejsce RADYKALNEGO  programu przestawionego przez Zarząd Województwa Małopolskiego – ZRÓWNOWAŻONY program poprawy jakość powietrza w Krakowie. Opiera się on na miksie drewna (biomasy) z innymi konwencjonalnymi i odnawialnymi źródłami energii.

Przestawiony zrównoważony program Fundacji jest przyjazny dla środowiska naturalnego i gwarantuje bezpieczne i nie powodujące smogu użytkowanie instalacji spalających paliwa stałe (dziś drewna, a w perspektywie także i węgla). Jest też przyjazny dla wszystkich mieszkańców, chcących oddychać czystym powietrzem, dla tych którzy ze względów ekonomicznych chcą ogrzewać swoje domy drewnem, jak i dla tych którzy tylko rekreacyjnie i dla przyjemności  chcą spędzać swój wolny czas paląc drewnem w domowych kominkach. Umożliwia więc lepsze zrównoważenie potrzeb wszystkich grup społecznych.

– Program Fundacji powstał w oparciu o wiedzę i doświadczenia pracowników naukowych oraz specjalistów z branży doświadczonych w budowie najnowszych generacji urządzeń na paliwa stałe.

– Jest wzorowany na sprawdzonych rozwiązaniach stosowanych dziś w Europie, gdzie już skutecznie przy zachowaniu najwyższych standardów emisji zabezpieczono czyste spalanie.

– Program Fundacji proponuje dopuścić do stosowania tylko te paleniska – instalacje, które spełniają, określony w uchwale najwyższy europejski poziom emisji spalania.

– Program Fundacji proponuje, dokładnie określony sposób ZABEZPIECZENIA tych instalacji przed niewłaściwym użytkowaniem (np. spalaniem śmieci).

• Program Fundacji w celu zrównoważonego zapewnienia jakości powietrza  proponuje:

1. Dopuścić w celach rekreacyjnych spalanie drewna – biomasy w kominkach które:

• posiadają dopuszczenie do stosowania wydane przez notyfikowane laboratorium
• ze względu na lokalne uwarunkowania  zagrożenia smogiem, spełniają  podwyższone do europejskiego poziomu normy emisji  rozszerzonego zakresu kontrolowanych substancji – nie tylko pyłu, ale także CO, NOx, OGC oraz efektywności energetycznej (proponowane wielkości określone zostały w tabeli porównawczej  w załączniku do Stanowiska Fundacji)
• poddane są systemowi kontrolnych służb kominiarskich czy straży miejskiej wyposażonych w odpowiednie upoważnienia do sprawdzania jakości i rodzaju spalanych paliw. Umocowane prawnie laboratorium, mogłoby badać w wątpliwych przypadkach rodzaj spalanego paliwa (czy np. nie spalano śmieci)

Uwaga: warunkiem koniecznym do spełnienia warunków emisji jest spalanie  tylko suchego drewna) – poniżej 20% wilgotności

2. Wprowadzić system promocji i wsparcia do wymiany spalających dziś węgiel („i wszystko”) starych kotłów i pieców kaflowych, na nowej generacji kotły i piece (domowe ogrzewacze pomieszczeń) które:

• spełniają ogólne warunki jak kominki  ozdobne (pkt.1), ale ponadto:
• posiadają elektroniczny sterownik dopływu powietrza  ( zapewniający jego nadmiar) z systemem monitorującym, uniemożliwiający ręczną regulację procesu spalania
• posiadają atest techniczny potwierdzający rozwiązania konstrukcyjne uniemożliwiające spalanie węgla i śmieci
• korzystają z systemu wparcia tylko wtedy gdy zostały wybudowane przez uprawnionych i przeszkolonych instalatorów

W tym celu należy w uchwale powołać oparty o środowiska naukowe i branżowe zajmujące się instalacjami na paliwa stałe :

a.Akredytowany Ośrodek Doskonalenia Zawodowego instalatorów domowych kotłów i ogrzewaczy pomieszczeń (pieców)opalanych drewnem – biomasą, określając warunki jego funkcjonowania

b.Instytucję Akredytującą, która będzie pełnić nadzór nad funkcjonowaniem ośrodków szkoleniowych, będzie wydawała uprawnienia Instalatorom oraz nie posiadającym dopuszczenia notyfikowanego laboratorium urządzeniom będzie wydawała certyfikaty dopuszczające  do stosowania

 

– Program Fundacji jest bardzo motywujący dla tych wszystkich, którzy stoją przed decyzją wymiany starego pieca węglowego lub starego kominka, na nowe urządzenie zapewniające czyste spalanie na określonym, najwyższym poziomie. Proponuje bowiem wszystkim, którzy dotąd dla celów grzewczych spalają węgiel, zastosowanie jeszcze tańszego (nawet dwukrotnie) paliwa jakim jest drewno opałowe – biomasa.

Objecie systemem wsparcia przebudowy starych pieców węglowych na nowoczesne piece spalające wyłącznie znacznie tańsze drewno – biomasę, byłoby najlepszym sposobem  zabezpieczenia programu, przed powrotem do palenia węglem. Sam zaś tylko ekonomiczny powód, wystarczałby do wzrostu zainteresowania i przyspieszenia wymiany starych urządzeń  („ kopciuchów”) na nowe.

– Program Fundacji przyczynia się też zdecydowanie do rozwoju tzw. energetyki obywatelskiej opartej na stosowaniu OZE, gdyż proponując objęcie systemem wsparcia  pieców na drewno – biomasę przeznaczonych do ogrzewania domów w sposób ciągły, przyczynia się także do wzrostu zainteresowania stosowaniem tego rodzaju instalacji. W ten sposób zwiększy się zużycie OZE w ogólnym bilansie energetycznym kraju, a zmniejszy  wytwarzanie CO2 z kopalnych źródeł energii.

– Program Fundacji pośrednio wspiera także gospodarkę leśną, gdyż stymuluje zwiększenie wykorzystania takich gatunków drewna opałowego, które dotąd w kominkach nie były stosowane (z koron drzew, drobnica ) i zapobiegnie marnotrawieniu drewna często pozostawionego do zgnicia (biernemu spalaniu).

– Program Fundacji wpływa także na zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, i to tak w wymiarze poszczególnych gospodarstw domowych jak i w wymiarze całego kraju. Przyczynia się bowiem do rozwoju stosowania niezależnych od energii elektrycznej źródeł grzewczych domów mieszkalnych. Ze względu na to, że ponad połowa budynków mieszkalnych w Polsce to domy jednorodzinne, upowszechnienie stosowania w energetyce cieplnej programu Fundacji, miałoby zwłaszcza w dzisiejszych niepewnych czasach -ogromne znaczenie polityczne i społeczne. W sytuacji kryzysowej więcej ludzi może zachorować lub umrzeć z zimna niż od smogu ! Dlatego tak bardzo potrzebna jest zrównoważona polityka energetyczna, umożliwiająca rozwiązywanie tak dzisiejszych problemów mieszkańców jak i tych, które mogą się zdarzyć w razie kryzysu.

Wszystkim więc Radykałom smogowym i autorom nowej uchwały antysmogowej chcemy wykazać, że ich rozwiązania nie pomogą mieszkańcom, gdy braknie prądu lub gazu! Wyposażenie zaś domów mieszkalnych w alternatywne i niezależne źródło grzewcze, czyli  spalający drewno – biomasę kocioł lub piec grzewczy, a także w rekreacyjny kominek, powinno dziś stać się priorytetowym zadaniem kształtowania rozwiązań prawa budowlanego i polityki rządowej. W wymiarze zaś lokalnym w tą stronę powinno się też kierować krakowskie rozwiązania uchwały antysmogowej.

– Zrównoważona Propozycja Fundacji, promując pozyskiwanie energii cieplnej z drewna – biomasy przyczynia się tym samym  do dywersyfikacji energetyki cieplnej, a przez to do jeszcze większej niezależności i wzrostu bezpieczeństwa energetycznego.

– Propozycja Fundacji jest także wyraźnie prospołeczna, gdyż z jednej strony zabezpiecza wszystkich mieszkańców przed nieekologicznym paleniem i niebezpieczeństwem zwiększania smogu, a z drugiej  chroni mniej zamożnych mieszkańców przed wykluczeniem energetycznym spowodowanym zbyt wysokimi kosztami ogrzewania gazem czy z miejskiej sieci ciepłowniczej.

– Skoro Propozycja Fundacji przyczynia się do rozwoju bezpieczeństwa i niezależności energetycznej, do zwiększenia wykorzystania OZE,  a zarazem do zmniejszenia kosztów ogrzewania domów przy skutecznym i egzekwowalnym zabezpieczeniu czystego spalania w zaawansowanych technologicznie kotłach, piecach i kominkach, (a więc w rezultacie do poprawy jakości powietrza w Krakowie) – to dlaczego nowe rozwiązania przygotowanej przez Zarząd Województwa Małopolskiego uchwały antysmogowej nie biorą ich pod uwagę ? Dlaczego uwzględniają tylko, tę jedną ultra Radykalną propozycję całkowitego zakazu stosowania paliw stałych.

Skoro mamy już dziś urządzenia technologicznie umożliwiające czyste spalanie na poziomie gwarantującym wymaganą jakość powietrza, jeżeli możemy już w krótkim czasie, nie angażując wielkich środków z kasy miejskiej, w sposób prosty i sprawdzony w Europie, a zarazem monitorowany i zabezpieczony zwiększyć produkcję energii cieplnej potrzebnej do ogrzewania domów z OZE, to dlaczego autorzy uchwały wstrzymują się przed wprowadzeniem takiego programu w życie?

Jeżeli propozycja Fundacji, niedostatecznie wyjaśnia możliwość czystej emisji spalania drewna, to specjaliści Fundacji deklarują, że są otwarci na udzielenie bardziej szczegółowych wyjaśnień uzasadniających złożoną przez siebie w ramach konsultacji propozycję.

Nie chcemy wyciągać takiego wniosku, że przyjęto „radykalną” opcję tylko dlatego, że łatwiej i prościej jest całkowicie czegoś zakazać, niż podjąć trud stworzenia nowych (choć znanych już w Europie) rozwiązań i regulacji prawnych.

W Fundacji zdajemy sobie sprawę z tego ile pracy trzeba będzie włożyć w przygotowanie rozwiązań prawnych „zrównoważonej” uchwały. Dlatego zaproponowaliśmy Zarządowi, że tak jako pracownicy naukowi, prawnicy, a także jako doświadczeni w budowie współczesnych pieców i kominków rzemieślnicy  – zduni, chętnie włączymy się w te prace i pomożemy przy opracowaniu najlepszych rozwiązań.

Nie kwestionujemy podanych przez Zarząd w uzasadnieniu szkodliwych  skutków smogu. Proponujemy jedynie bardziej zrównoważony ale również skuteczny sposób rozwiązania tego problemu.

Aby lepiej przygotować się do swojej roli już od dłuższego czasu współpracujemy ze specjalistami tak z zagranicy jak i innych krajowych ośrodków naukowych. Organizujemy konferencje naukowe, wymieniamy doświadczenia i zaangażowani jesteśmy w prowadzenie innowacyjnych badań naukowych.

Także jako mieszkańcy Krakowa  bardzo byśmy chcieli, by wypracowywana  na podstawie naszej propozycji pionierska uchwała antysmogowa, mogła okazać się dobra dla wszystkich mieszkańców miasta, a także stać się przykładem dla innych regionów, czy nawet dla rozwiązań ogólnokrajowych (np. dla zmian w ustawie o OZE) Jeżeli możemy już dziś w sposób zrównoważony naszymi rozwiązaniami pogodzić i zabezpieczyć potrzeby wszystkich grup społecznych mieszkańców , to dlaczego by tych rozwiązań, jak najszybciej uchwałą nie wprowadzić do praktycznej realizacji ?

W dobie gdy kraje Europy Zachodniej przeznaczają wielkie środki na reaktywowanie i szkolenie mistrzów zduńskich, umiejących zaprojektować i wybudować instalację grzewczą na drewno – biomasę oraz następuje powrót do rzemieślniczego, ręcznego wyrobu artystycznych kafli i ceramiki kominkowej i piecowej, w Polsce zakazując palenia drewnem występuje się właśnie przeciwko naszej przedsiębiorczości i skazuje się na zamknięcie takie zakłady  jak: kaflarnie, zakłady zduńskie czy firmy zduńskie, często niewielkie, rodzinne ale rdzennie polskie.  Zawody te po latach degradacji zaczęły, w ostatnim czasie także w Polsce,  na nowo się odradzać, dając ludziom nie tylko satysfakcję estetyczną z palenia w kominku ale konkretne, zdrowe, niezależne od żadnych mediów zewnętrznych – ciepło. Wprowadzenie zakazu palenia drewnem skazuje na niebyt te właśnie dziedziny rodzimej przedsiębiorczości a promuje ( w bardzo niepewnych tak politycznie jak i klimatycznie czasach) zagraniczne:  wschodnie i zachodnie koncerny paliwowe i energetyczne.

Ludzi,  dogrzewających  domy drewnem jak i tych, zatrudnionych i prowadzących działalność rzemieślniczą związaną z projektowaniem, produkcja i budową urządzeń grzewczych na biomasę drzewną jest w samym Krakowie kilkanaście tysięcy. To też są obywatele miasta Krakowa, których nie należy pomijać i lekceważyć.

To właśnie dzięki fachowości polskich zdunów, którzy współpracują z jednostkami naukowymi i badawczymi  ( także w ramach projektów unijnych) opracowano materiały i stosuje się urządzenia spalające drewno w sposób czysty i bezpieczny dla środowiska. Stoi za tym konkretna wiedza i badania, z którymi prosimy zapoznać się i wziąć je pod uwagę, nie odrzucając szansy wielu ludzi na godną pracę oraz na niezależne, zdrowe,  tanie  i polskie ciepło, mogące w sytuacjach kryzysowych uratować zdrowie i życie wielu ludzi.

Trzeba dziś nie zakazywać, ale wprost nakazywać wyposażanie współczesnych domów w alternatywne, niezależne od prądu czy gazu źródło ogrzewania. Taki powinien być kierunek zmian, nowych regulacji i systemów wsparcia.

Innowacyjne technologie, rozwój badań i coraz lepszych technicznie urządzeń grzewczych,

niezależność energetyczna i bezpieczeństwo energetyczne, takie powinny być nasze priorytety !

Jeżeli damy ludziom tanie, zapewniające właściwy poziom emisji, a zarazem niezależne źródło ciepła, to będzie to działanie właściwe na dzisiejsze czasy. Wtedy też w sytuacji kryzysowej , gdy np. zabraknie prądu będziemy bezpieczni i pewni, że ludzie znów nie zaczną  palić „byle czym”, chroniąc się przed zimnem.

Żyjemy w konkretnych warunkach społeczno – politycznych i musimy w sposób zrównoważony znaleźć najlepsze sprawiedliwe rozwiązania prawne, które nie skrzywdzą nikogo. Primum non nocere !

 

Jacek Ręka

członek Rady Programowej Fundacji

wiceprezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kominki Polskie